«Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός στις περιοχές της Μητροπόλεως Αργυροκάστρου

Δημοσιεύθηκε: 25/08/2021 11:03 Τελευταία Ενημέρωση: 26/08/2021 16:25 Από: Tachydromos

Β Μέρος

Συνεχίζουμε στο χωριό Φράστανη, όπου ο Άγιος κήρυξε για τους πιστούς του, της Λιούγκαρης και της Γορίτσας σε μικρό αλώνι δίπλα στο παρεκκλήσι του Αγίου Βασιλείου. Είναι καταγεγραμμένο σε ιστορικές γραπτές πηγές ότι ο ξύλινος Σταυρός που είχε τοποθετήσει ο Άγιος, ανανεώνονταν όσες φορές ήταν απαραίτητο και υπήρχε εκεί έως την περίοδο του αθεϊστικού διωγμού. Πιο πέρα, βόρια, στην είσοδο του χωριού Τεριαχάτες, στην ανατολική πλευρά, διατηρείται ακόμη το αλώνι του Αγίου Κοσμά, όπως αποκαλούν μικρό λιβάδι όπου τους μίλησε λόγους πνευματικούς, παροτρυντικούς και υποστηρικτικούς στους πιστούς της Ενορίας του Αγίου Γεωργίου. Μετά την επάνοδο της ελευθερίας πίστεως ξανακτίστηκε εκεί το λυτό εικόνισμα εις ανάμνηση της σπουδαίας ευλογημένης ιστορικής συνάντησης. Μετά, στη Δούβιανη, όπου ο Άγιος έμεινε στο Μοναστήρι και κήρυξε στην πλατεία του χωριού, που αργότερα αναγνωρίζεται ως το αλώνι του Αγίου Κοσμά και που σήμερα υψώνεται Σταυρός στην ανάμνηση του. Στη Δερβιτσάνη, στο Παρεκκλήσι της Αγίας Παρασκευής, όπου είχαν συρρεύσει πλήθος πιστών και απ’ το Αργυρόκαστρο, επίσης είναι δυνατά ριζωμένη η ανάμνηση του κηρύγματος και η επιμονή των ανθρώπων ανεξαρτήτως ότι σκοτείνιαζε να παραμένουν και να μην απομακρύνονται.

Στη Δρόβιανη, όπου ο Άγιος καθώς φαίνεται βρήκε ιδιαίτερα φιλικό κοινωνικό περιβάλλον, για να μιλήσει και κυρίως κοινωνήσει τις φωτισμένες και φιλοπρόοδες απόψεις του, κτίστηκε ναός στον τόπο του κηρύγματος, που αφιερώθηκε στον Άγιο Δημήτριο, ως αφορμή μάλιστα να ενωθούν οι συνοικισμοί της κωμόπολης. Κι επίσης σ’ αυτό το σημείο λειτούργησε το σχολείο, γεγονός που συνεχίζουν να το θυμούνται και μνημονεύουν γενιά με γενιά στο χωριό αλλά και τη γύρω περιοχή. Ενώ στη διασταύρωση των δρόμων απ’ το Κρα (επίσης έμεινε και κήρυξε) προς Δρόβιανη, όπου στάθηκε να ξεκουραστεί ο Άγιος, υπήρχε εικόνισμα που οι πιστοί φρόντισαν και ανέγειραν και πάλι πολύ νωρίς μετά τους διωγμούς.

Από ιστορικά έγγραφα, κώδικες και χρονικά της εποχής, είναι καλά καταγεγραμμένη η συγκλονιστική συνάντηση από πνευματικό βάθος και συναίσθημα, με τον Επίσκοπο της εποχής εκείνης, Δελβίνου και Χιμάρας, Ιωαννίκιο. Ο Άγιος Κοσμάς, θερμά φιλοξενούμενος, έμεινε στο Επισκοπείο για δύο μέρες και συζήτησαν ζητήματα πνευματικά, την κατάσταση που είχε περιέλθει το ποίμνιο των πιστών και ειδικά την επιδημία του εξισλαμισμού των χριστιανικών πληθυσμών. Ο Άγιος έλαβε την ευλογία να κηρύξει στις περιοχές της πνευματικής και διοικητικής αρμοδιότητας του Επισκόπου Δελβίνου.

Απ’ τις πιο ζωντανές και συγκινητικές αναμνήσεις παραμένει η πρωτοβουλία του Αγίου Κοσμά για την καταπολέμηση του αναλφαβητισμού, για την ίδρυση σχολείων, και πιο γενικά, τη φροντίδα για την ανύψωση του μορφωτικού επιπέδου των πιστών των Ορθοδόξων κοινοτήτων. Τούτο αποτελεί στην ουσία και την διαθήκη και κληρονομιά της κοινωνικής παρέμβασης του Αγίου, της τελικής συγκεκριμενοποίησης της συμβολής της Εκκλησίας στην χειραφέτηση του ανθρώπου. Ο Άγιος Κοσμάς συνέδεσε τη φροντίδα για παιδεία και γνώση με το Ευαγγέλιο, προσδίδοντας ιερά διάσταση στην προσπάθεια του για σχολεία και εκπαίδευση. Απ’ τη μια πλευρά, θα έπρεπε να ιδρυθούν σχολεία, να βρεθούν τα απαραίτητα οικονομικά μέσα, και, απ’ την άλλη πλευρά να αφυπνιστεί το ενδιαφέρον των κατοίκων, οι οποίοι είχαν σχεδόν αγριέψει και είχαν συμβιβαστεί με την ιδέα ότι η παιδεία δεν είναι στοιχείο απαραίτητο γι αυτούς και τα τέκνα τους. Η επιρροή του κηρύγματος του Αγίου στα πλήθη, μάλιστα και στις μοναστικές αδελφότητες και τους κληρικούς, καθώς και τις κοινότητες των πιστών, μετατράπηκε σε ισχυρά κινητήριος δύναμη. Έχουν διασωθεί οι επιστολές που ο Άγιος Κοσμάς έστελνε στους πιστούς, δημογεροντίες (εκκλησιαστικά συμβούλια), κληρικούς στη Δρόβιανη. τη Χιμάρα, της Μουζίνα, το Σιρακάτες, τη Δούβιανη, το Κρα κ.α., αφού έφευγε από κει, και με σκοπό να τους παροτρύνει και υπενθυμίσει να παραμείνουν συνεπείς στην υπόσχεση που του είχαν δώσει ώστε να κρατήσουν ζωντανά τα σχολεία που ιδρύθηκαν κατά την περιοδεία του και να τα στηρίξουν με τα οικονομικά μέσα και ανθρώπινους κόπους.

Η προσεκτική ανάγνωση των σημειώσεων που διασώθηκαν, των κωδίκων των μοναστηριών και ενοριών, μαρτυρούν ότι είναι ισχυρά, μάλιστα με τη μορφή εντολής, «η σύμβαση» που συνάφθηκε κατά το πέρασμα του Αγίου σ’ αυτές, ώστε να δαπανούν μέρος των εισπράξεων και οικονομικών τους πόρων για τα σχολεία. Τα σχολεία αυτά επιβίωσαν και αργότερα με τη στήριξη και άλλων ευεργετών και κατά την εξέλιξη τους, διασφάλισαν για τις Ορθόδοξες κοινότητες το σπουδαίο προνόμιο ώστε να είναι στην πρωτοπορία για το εκπαιδευτικό και πολιτιστικό τους επίπεδο, σε όλη την κοινωνία της χώρας. Αυτό δεν οφείλεται σε λόγους γενετικούς ή μεταφυσικούς, αλλά στο γεγονός ότι συσσωρεύτηκε, μάλιστα σε μια διάσταση απορρέουσα απ’ την πίστη, εμπειρία πλούσια στην οργάνωση σχολείων δίπλα στις ενορίες και της υποχρέωσης των γονέων ώστε να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους.

Οι σημειώσεις για τα λογιστικά των ταμείων, τα έσοδα και έξοδα του Μοναστηριού της Παναγίας στο Δρυϊάνο, της Γέννησης της Θεοτόκου στη Δούβιανη, της Αγίας Τριάδας στην Πέπελημ των Ενοριών της Δρόβιανης, της Χιμάρας κ.α., βεβαιώνουν με τον καλύτερο τρόπο το γεγονός ότι και πολλές δεκαετίες μετά το πέρασμα του Αγίου σ’ αυτά τα μέρη, το μερίδιο που τους αναλογούσε για την αμοιβή δασκάλων, δωμάτιο διαμονής τους, εξόδων για βιβλία ή οικονομική υποστήριξη των μαθητών, φιλοξενία τους σε διπλανά με το σχολείο οικίες, έβγαινε με συνέπεια απ’ το παγκάρι, εμβάσματα των πιστών ή και από έσοδα από τις γαίες, το νερόμυλο, τις νεροτρουβιές κ.α. που ανήκαν ιδιοκτησιακά στα μοναστήρια.


Η συγγραφή των ελάχιστων τούτων γραμμών δεν είναι ζήτημα ιστορικής νοσταλγίας και ούτε για αβάσιμο καύχημα για το ιστορικό γεγονός ότι οι περιοχές αυτές ευλογήθηκαν και αγιάστηκαν απ’ το φωτισμένο κήρυγμα του Αγίου Κοσμά. Στην πραγματικότητα, αποτελούν υπενθύμιση του χρέους ώστε να είμαστε συνεπείς στην διδασκαλία του, για αφοσίωση με όλη την καρδιά και τη διάνοια στον Κύριο μας και Θεό Ιησού Χριστό. Για περισσότερη αγάπη, που αποτελεί το θεμέλιο του κηρύγματος του και της κατανοητής ερμηνείας του σωτήριου Ευαγγελίου από πλευράς του. Για περισσότερη μετάνοια στην καθημερινή μας ζωή. Για πιο φλογερή θέληση συμμετοχής στη λατρεία του Τριαδικού Θεού.

Όλα τούτα, ως άξιος συνεχιστής στις νέες κοινωνικές συνθήκες, μας τα διδάσκει με τρόπο μοναδικό, την ίδια αξιοσύνη και συνοχή, ο νέος ιεραπόστολος, ο Αρχιεπίσκοπος Αναστάσιος. Συχνά οι ευλογημένες περιοδείες του στα πλαίσια της ιεραποστολής, στα πρώτα χρόνια ειδικά, της έλευσης του στην Αλβανία, ακολούθησαν ακριβώς τα ίχνη όπου περπάτησε και κήρυξε ο Άγιος Κοσμάς. Γι αυτό και η μνήμη του όχι απλά διαιωνίστηκε, αλλά ανανεώθηκε και αναζωογονήθηκε".

(Το κείμενο είναι του Ορφέα Μπέτση. Γράφτηκε πρωτογενής στην Αλβανική για το περιοδικό επιστημονικής έρευνας «ΚΕRKIM» (Αναζήτηση) που εκδίδεται υπό την μέριμνα του Αρχιεπισκόπου Αναστασίου. Τεύχος 17ο – αφιερωμένο στα 240 χρόνια απ’ τον μαρτυρικό θάνατο του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού).

Κοινοποίηση

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ

Live Stream

Coming Soon