Γιώργος Παππούς
Η Ελλάδα μέχρι πρόσφατα ήταν ο βασικός «παίκτης» στη γειτονική Αλβανία, με σημαντικό stock επενδύσεων σε νευραλγικούς τομείς της αλβανικής οικονομίας.
Ακολουθώντας το ρεύμα φυγής ξένων επενδύσεων, στα τέλη του 2019 η Ελλάδα υποχώρησε στην 8η θέση. Για το 2021 η Ελλάδα κατείχε την 9η θέση, με απόθεμα 257,210 εκατ. ευρώ και σημειώνοντας μείωση 78% κατά την περίοδο 2014-2021. Κατά τα τελευταία 4 χρόνια αποχώρησαν από την Αλβανία 6 σημαντικές ελληνικές επενδύσεις, δύο από τον τραπεζικό τομέα (Εθνική Τράπεζα, Τράπεζα Πειραιώς), από τον τομέα υγείας (Νοσοκομείο Υγεία), τον εκπαιδευτικό τομέα (New York College) και τον τομέα των τηλεπικοινωνιών (Όμιλος ΟΤΕ/Telekom Albania). Το καλοκαίρι του 2022 ολοκληρώθηκε και η πώληση της τελευταίας εναπομείνασας ελληνικής τράπεζας της ALPHA BANK στην OTP Bank.
Η τάση δείχνει, όμως, να αλλάζει, καθώς μεταξύ άλλων η Ευρώπη έβαλε στο... ραντάρ τα Δυτικά Βαλκάνια, όχι μόνο για να κόψει τους δεσμούς της περιοχής με τη Μόσχα αλλά και για να αποτρέψει την “εισβολή” κρατικών κινεζικών funds, που ήδη έχουν κάνει αισθητή την παρουσία τους στη Β. Μακεδονία. Ήδη καταγράφεται γαλλική παρουσία στις βασικές υποδομές της χώρας (ύδρευση), ενώ το γεγονός ότι η αλβανική κυβέρνηση “τρέχει” χρηματοδοτήσεις σε projects τηλεπικοινωνιών, ψηφιοποίησης και Τουρισμού, δείχνει ότι οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα να επιστρέψουν.
Τα καλά νέα είναι ότι και με τη βούλα του ΔΝΤ, η Αλβανία κατάφερε να ανταπεξέλθει αρκετά ικανοποιητικά στα πολλαπλά ισχυρά «σοκ» που έχει δεχθεί από το 2019. Από την άλλη, δεν μπορεί να παραβλέψει κανείς την ταυτόχρονη ύπαρξη υψηλού ελλείμματος και δημοσίου χρέους, τις ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις λόγω των υψηλών διεθνών τιμών τροφίμων και ενέργειας, την επιβράδυνση των μεγάλων ευρωπαϊκών οικονομιών και τα στενότερα περιθώρια δανεισμού στις διεθνείς χρηματαγορές.
Σε ειδικό ενημερωτικό του Γραφείου Εμπορικών και Οικονομικών Υποθέσεων της ελληνικής πρεσβείας στα Τίρανα, αναδεικνύονται τα πεδία που προσφέρονται για μια ελληνική “απόβαση”.
Ενεργειακός κλάδος: Τομέας προτεραιότητας τόσο για την Αλβανία όσο και για την Ελλάδα, με πολλές δυνατότητες συνεργασίας σε θέματα μεταφοράς της ελληνικής εμπειρίας και τεχνογνωσίας στην Αλβανία. Η διαφοροποίηση των πηγών αποτελεί προτεραιότητα της Αλβανίας, δεδομένου ότι επί του παρόντος εξαρτάται πάνω από 90% από (δημόσιες και ιδιωτικές) υδροηλεκτρικές μονάδες παραγωγής.
Η Αλβανία αποτελεί εισαγωγέα ενέργειας. Η ενεργειακή κρίση ανέδειξε την ανάγκη θωράκισης της αλβανικής οικονομίας και ενίσχυσης της εγχώριας παραγωγής ενέργειας. Δεδομένου ότι η αγορά ενέργειας έχει προοπτικές μεγέθυνσης, ειδικά στον τομέα ΑΠΕ (φωτοβολταϊκά και αιολική) όπου η Αλβανία βρίσκεται σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης, υπάρχει χώρος για δραστηριοποίηση ελληνικών εταιρειών αλλά και για περαιτέρω ενίσχυση διμερών σχέσεων των δύο χωρών.
Η τρέχουσα κατάσταση σε συνάρτηση με το έργο που έχει αναλάβει η κοινοπραξία ελληνικών εταιρειών για την παροχή υπηρεσιών στο Αλβανικό χρηματιστήριο ηλεκτρικής ενέργειας (ALPEX), καθώς και το Σχέδιο Μεταρρύθμισης της Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας της Ελλάδας που στοχεύει στη ενοποίηση με την αλβανική αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας, δημιουργούν τις συνθήκες για την προώθηση των περιφερειακών συνεργασιών.
Κατασκευαστικός κλάδος και κλάδος δομικών υλικών: Η Αλβανία βρίσκεται σε συνεχή διαδικασία βελτίωσης των υποδομών της, ενώ και οι κατασκευές βρίσκονται σε άνθιση, τόσο σε δημόσια έργα όσο και σε ανέγερση ιδιωτικών κατοικιών. Ειδικότερα, ως προς τα δημόσια έργα, υπάρχει και δυνατότητα συμμετοχής σε δημόσιους διαγωνισμούς με χρηματοδότηση από κοινοτικά προγράμματα. Μεταξύ των χρηματοδοτικών εργαλείων, προκρίνονται προς αξιοποίηση το προενταξιακό Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα IPA III καθώς και το διασυνοριακό Πρόγραμμα INTERREG για τα Δ. Βαλκάνια της τρέχουσας περιόδου (2021-2027), ιδιαίτερα σε ό, τι αφορά την τεχνογνωσία ελληνικών φορέων για τη διαμόρφωση επιλέξιμων για χρηματοδότηση διασυνοριακών προγραμμάτων
Αγροδιατροφικός κλάδος: Τομέας όπου η Αλβανία δίνει ιδιαίτερη βαρύτητα καθώς αποτελεί σημαντικό μέρος του ΑΕΠ της οικονομίας της. Ο συγκεκριμένος τομέας έχει δυνατότητες συνεργασίας σε θέματα μεταφοράς της ελληνικής εμπειρίας και τεχνογνωσίας στην Αλβανία (ιδίως σε θέματα πιστοποίησης και ποιοτικού ελέγχου καθώς και διαδικασιών εξαγωγής προϊόντων).
Τομέας τεχνολογίας/καινοτομίας: Τομέας με δυναμική εξέλιξη στην Αλβανία. Η χώρα επιθυμεί τη δημιουργία τεχνολογικών πάρκων και την ενίσχυση της καινοτομίας. Η πανδημία ανέδειξε την ανάγκη ψηφιοποίησης διαδικασιών και την επένδυση σε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες. Παράλληλα, η Αλβανία διαμορφώνει το θεσμικό πλαίσιο για το δίκτυο 5G, και καθώς η χώρα μας έχει εμπειρία και τεχνογνωσία στον τομέα αυτό θα μπορούσαν δυνητικά να υπάρχουν ευκαιρίες για συνεργασία σε αυτό το πλαίσιο.
Προστασία περιβάλλοντος/Διαχείριση αποβλήτων: Σημαντικό πρόβλημα για την Αλβανία αποτελεί η διαχείριση αποβλήτων και ρύπων, θέμα στο οποίο εστιάζει και η αλβανική Κυβέρνηση και στο πλαίσιο της ενταξιακής πορείας της χώρας.
Στο πεδίο αυτό υφίσταται σημαντική ανάγκη για παροχή εμπειρίας και τεχνογνωσίας ειδικά στη διαχείριση εξορυκτικών αποβλήτων, νοσοκομειακών αποβλήτων, χημικών/επιβλαβών αποβλήτων, την αποθήκευση και διαλογή/ανακύκλωση κλπ., και, αντίστοιχα, επιχειρηματικές ευκαιρίες για τις ελληνικές επιχειρήσεις του κλάδου.
Σημειώνεται επίσης η άμεση ανάγκη διαχείρισης αποβλήτων και στη λεκάνη του ποταμού Αώου/Vjosa, περιοχή κοινού ενδιαφέροντος Ελλάδος και Αλβανίας, στο πλαίσιο προστασίας του φυσικού τοπίου και του περιβάλλοντος.
https://www.economistas.gr/
