Του Αλέξανδρου Μαλλιά

Ο αλβανικής προέλευσης όρος «μπέσα» δεν αφορά μόνο τις προσωπικές σχέσεις. Ισχύει -ή μάλλον θα έπρεπε να ισχύει- και στις διακρατικές. Λόγος προσωπικής τιμής και αξιοπιστίας για την τήρηση των δεσμεύσεων, έστω προφορικών. Η μπέσα αυτή δοκιμάζεται στις σχέσεις Ελλάδος-Αλβανίας. Οι υπαρκτές του κανόνα εξαιρέσεις δεν είναι μόνιμες. Τη στιγμή που αρχίζει η επίσημη επίσκεψη του πρωθυπουργού ολόψυχα ευχόμαστε -όλοι ελπίζω- να πετύχει. Πραγματισμός επιβάλλεται χωρίς αδικαιολόγητη αισιοδοξία ή παθολογική απαισιοδοξία.

Η ιστορία των 30 περασμένων ετών δείχνει ότι υπήρξαν κακές στιγμές-ορόσημα, τα «πέτρινα χρόνια», όπως υπήρξαν και θετικές. Σταθερή είναι η θέση μου είναι ότι σχετική μόνο σημασία έχει αν η πολιτική μας άλλοτε είναι «αυστηρή» και άλλοτε «ήπια». Μετά λόγου γνώσης υποστηρίζω ότι μεγαλύτερη βαρύτητα έχει ο πήχυς των στόχων και των αρχών μας να παραμένει ψηλά και η πολιτική μας να έχει σταθερότητα, συνέχεια και κυρίως συνέπεια.

Εδώ υπάρχει πρόβλημα. Ουδείς ευθυνών αμέτοχος από όσους διαμορφώσαμε το πολιτικό και διπλωματικό πλαίσιο των σχέσεων με τη γειτονική μας χώρα. Η πολιτική μας ηγεσία, το υπουργείο Εξωτερικών και το Διπλωματικό Γραφείο του Πρωθυπουργού γνωρίζουν τη χαρακτηριστική ιδιοσυγκρασία και αξιοπιστία των ηγετών της Αλβανίας. Σταθερός στην αξιωματική θέση ότι ουδείς γνωρίζει τι ακριβώς συμβαίνει από εκείνους που είναι σε θέση και πρέπει να γνωρίζουν, θεωρώ περιττές τις επισημάνσεις, όσο καλοπροαίρετες και αν είναι.

Εχω όμως υποχρέωση να καταγράψω την απογοήτευσή μου για την ιδιοτελή -κυριολεκτικά- επιλογή της αλβανικής ηγεσίας να κρατά σε διαρκή «ομηρία» τις κατά δήλωσή της «στρατηγικές σχέσεις» με την Ελλάδα. Εξαρτώντας τις α) από αγκάθια-άχθη του παρελθόντος και β) από τα συμφέροντα και τις επιδιώξεις τρίτης χώρας. Εις βάρος ακόμα και των πραγματικών συμφερόντων της Αλβανίας. Η κάθε άλλο παρά πολιτική μόνο εξάρτηση, εγγενές στοιχείο της πολιτικής των Τιράνων, δύσκολα θα παρακαμφθεί ή θα καμφθεί. Ελπίζω και εύχομαι πραγματικά να διαψευσθώ. Θα ήμουν ευτυχής.

Επιπλέον, η τριακονταετής εμπειρία διδάσκει ότι τα προβλήματα με την Αλβανία δεν ανακύπτουν μόνο κατά τη διαπραγμάτευση ή τη στιγμή εξαγγελίας κάποιων συμφωνιών, όπως ακριβώς συμβαίνει με την ΑΟΖ. Εμφανίζονται κυρίως όταν έρχεται η στιγμή της εφαρμογής τους. Επίσης, η εμπειρία μας με συγκεκριμένους πολιτικούς διδάσκει ότι λησμονούν τις δεσμεύσεις τους. Αναζητούν προσχήματα για να τις ακυρώσουν ή στην καλύτερη περίπτωση να τις αναβάλουν.

Ό,τι ισχύει στην πολιτική ισχύει και στη διπλωματία. Λαμβάνεις υπόψη και συνυπολογίζεις την πιθανότητα/κίνδυνο ενός απροόπτου. Αυτό που αποκαλούμε «η στραβή». Η διαφορά είναι ότι στην Αλβανία το «απρόοπτο», εάν κι εφόσον εκδηλωθεί, είναι κατά κανόνα οργανωμένο. Δυστυχώς.

πρώην πρέσβης της Ελλάδος στην Αλβανία

πήγη: Η Καθημερινή